Phim Đất Rừng Phương Nam – siêu phẩm điện ảnh tháng 10/2023 – đang trở thành chủ đề hot được cả MXH nhắc đến. Được dựa trên tiểu thuyết văn học cùng tên của nhà văn Đoàn Giỏi, xuất bản từ năm 1957, phim đã lấy cảm hứng và phát triển một cách tuyệt vời. Bất chấp những ý kiến trái chiều, Đất Rừng Phương Nam vẫn có nhiều điểm sáng nổi bật, đặc biệt là tình bạn đáng quý giữa An và Út Lục Lâm.
Đất Rừng Phương Nam bản điện ảnh đang vấp phải những tranh cãi gì?
Đất Rừng Phương Nam bản điện ảnh vẫn giữ nguyên cốt truyện về cuộc hành trình phiêu lưu của cậu bé An để tìm kiếm cha mình. Trên chặng đường trở về với ngôi vương kỳ diệu ở Nam Kì Lục Tỉnh, khán giả không thể nhịn được xúc động khi chứng kiến mỗi bước chân của An cảm nhận sâu sắc tình yêu thương gia đình, tình bạn, tình thầy trò, tình người và trên hết cả tình yêu cao quý dành cho đất nước.
Trong những ngày gần đây, dư luận trên mạng xã hội đã gây nên sự sôi động với nhiều vấn đề liên quan đến bộ phim này. Những đỉnh điểm nổi bật có thể được đề cập như sau:
Cách đặt tên phim Đất Rừng Phương Nam gây dậy sóng
Trong lòng mỗi độc giả yêu văn học, tên Đoàn Giỏi và tác phẩm Đất Rừng Phương Nam đã trở thành hai khái niệm không thể tách rời. Cuốn tiểu thuyết này đã ghi điểm lòng người đọc qua nhiều thế hệ, mang đến một hình ảnh hoành tráng và rực rỡ về cuộc kháng chiến chống Pháp tại miền Nam Việt Nam. Những ai đã may mắn làm quen với tác phẩm này sẽ không thể không thán phục trước tài năng của Đoàn Giỏi khi đã tạo nên một cảnh vật sống động và hoang sơ của vùng đất Nam Bộ.
Tuy nhiên, phiên bản điện ảnh của Đất Rừng Phương Nam năm 2023 lại không thể khắc họa đầy đủ sự hoang dã và sự sống mạnh mẽ của thiên nhiên, cũng như không thể tái hiện lại vẻ đẹp của cảnh quan Nam Bộ như trong sách. Điều này đã khiến nhiều khán giả cảm thấy thất vọng vì phim chưa thể thể hiện được “linh hồn” cũng như thiếu đi sự đơn giản và xanh bạc hương thời chiến của mảnh đất và con người Nam Bộ.
Ngoài ra, phim còn chưa thể hiện được sự truyền cảm hứng lịch sử Việt Nam một cách sâu sắc như trong tiểu thuyết. Mặc dù có nhiều cảnh anh lang bạt từ địa điểm này đến địa điểm khác, nhưng chúng ta không thấy nhiều hình ảnh về cuộc sống cơ cực của người dân bị áp bức dưới thời Pháp. Thiếu đi sự điều chỉnh tình cảm, cảm xúc có logic khiến người xem cảm thấy bất mãn và không hiểu vì sao những “tổ chức đấu tranh” lại có ủng hộ của người dân. Kết cục của phim cũng tương đối cưỡng bức và không hợp lý. Tổng hợp những yếu tố này đã gây thất vọng một cách khá so với tiểu thuyết và cả bộ phim truyền hình Đất Rừng Phương Nam.
Vấn đề “mượn tên” một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng, tạo dấu ấn về vùng đất phương Nam và lịch sử chiến đấu chống Pháp, nhưng không đạt được đầy đủ và sát nghĩa, đó là điều khiến bộ phim gây tranh cãi.
Phim dùng nhiều chi tiết lịch sử, chính trị nhưng chưa khớp với lịch sử thực tế
Có lẽ điển hình nhất là việc ekip đã thêm vào phim những tổ chức yêu nước kháng Pháp như “Nghĩa Hòa đoàn” và “Thiên Địa hội” mà không có căn cứ trong lịch sử. Điều này đã làm cho những tổ chức này trở nên quan trọng hơn và có công đuổi đánh Pháp trong phim, mặc dù trong thực tế lịch sử không ghi nhận điều này. Bên cạnh đó, phim cũng thay đổi bối cảnh không gian và thời gian từ năm 1945 trong tiểu thuyết thành những năm 1920-1930. Hình ảnh bé An thắp nhang và quỳ bái sư ông Tiều để gia nhập Thiên Địa hội khi mới chỉ 10 tuổi cũng đã gây nhiều tranh cãi.
Theo chia sẻ của biên kịch Trần Khánh Hoàng, việc đẩy thời gian trở về quá khứ trong phim nhằm cho bé An có cơ hội khám phá nhiều địa điểm, môi trường và tiếp xúc với nhiều nhóm nghĩa quân khác nhau. Trên hành trình tìm kiếm cha, An đã gặp gỡ không chỉ “Nghĩa Hòa đoàn” và “Thiên Địa hội”, mà còn nhiều hội nhóm khác nhau. Mặc dù có các sự khác biệt trong đường lối, nhưng tất cả đều có chung lòng yêu nước và căm thù những kẻ cường hào ác bá. Điều này cũng giúp tăng vai trò của ông Tiều, người đã làm “cha” và thầy cho An trong phim. Hành động của An quỳ bái ông Tiều cũng thể hiện lòng biết ơn và tình cảm mà An dành cho người đã cứu giúp mình trong những thời điểm khó khăn nhất, và cũng chính ông Tiều đã giúp An tìm lại cha.
Tuy nhiên, nếu chúng ta đảo ngược vấn đề, thì dễ thấy rằng việc không sử dụng tên “Nghĩa Hòa đoàn” hay “Thiên địa hội” và thay thế bằng một cái tên khác cũng không ảnh hưởng đến chất lượng điện ảnh hoặc tinh thần, cốt truyện của bộ phim. Lịch sử của chúng ta không ghi nhận “băng đảng” “Nghĩa Hòa đoàn” hay “Thiên Địa hội” là những tổ chức yêu nước, có công chống Pháp, vậy tại sao bộ phim “đặt sai” tên này vào? Có rất nhiều hội kín (lên đến 70, 80 hội nhóm) nên việc chọn 2 cái tên này là tại sao? Trong khi “Bình Xuyên” là một tên gần gũi với lịch sử, lại còn xuất hiện trong tác phẩm của Đoàn Giỏi, nhưng không được sử dụng?
Nếu đó là viễn cảnh mà ekip “cố tình” đưa vào phim để tạo sự tranh cãi và thu hút sự chú ý của truyền thông, thì điều này dẫn đến việc phim phải chịu sự tranh cãi của khán giả. Điều này giống như một con dao hai lưỡi. Trên thực tế, đoàn phim đã quyết định thay đổi tên hai tổ chức từ “Nghĩa Hoà Đoàn” thành “Nam Hoà Đoàn” và “Thiên Địa Hội” thành “Chính Nghĩa Hội” khi phim chính thức ra mắt từ ngày 20/10/2023.
Tính chất hoạt động thực tế của Thiên Địa Hội nửa chánh nửa tà, như được ghi nhận trong lịch sử, dường như không tránh được việc truyền tải những diễn giải tiêu cực tới khán giả. Phim ảnh không nhất thiết phải trở thành một công cụ tuyên truyền hoặc giáo dục về lịch sử giống như phim tài liệu lịch sử, mà nó có thể đóng vai trò truyền động lực để khơi gợi người xem muốn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử sau khi xem phim. Vì vậy, đổi tên tổ chức là một giải pháp hợp lý và thích hợp trong tình huống này.
Xu hướng hùa theo đám đông, dìm hàng bằng mọi giá của một bộ phận cộng đồng mạng
Không thể không đề cập đến thái độ của một phần người dùng mạng xã hội, tự gọi mình là khán giả và cho rằng có quyền tự do ngôn luận, đã tham gia vào cuộc tranh luận và đánh giá một cách vô căn cứ dù họ chưa xem phim.
Nếu nhìn xa hơn, không chỉ riêng bộ phim Đất Rừng Phương Nam lần này, mà còn nhiều tác phẩm điện ảnh Việt Nam khác, mỗi khi ra mắt đều bị chỉ trích mạnh mẽ theo kiểu “hội đồng”. Một số người thậm chí còn chủ đích bẻ lái dư luận, tuyên bố rằng phim đang “lật sử”, đang có ý đồ “loại bỏ” vai trò của Việt Minh trong lịch sử Việt Nam. Đọc hàng trăm bình luận trên Facebook, Youtube, các hội nhóm,… chắc chắn bạn sẽ dễ nhận ra có rất nhiều người chỉ ôm xác suất không có gì làm và theo đám đông để phê phán phim.
Trong cộng đồng mạng, một số ý kiến tiêu cực, châm biếm và công kích đã được chia sẻ.
- “Lần này được chiếu, thì sẽ có lần sau. Và những bộ phim khác sẽ tẩy não thế hệ trẻ. Lịch sử sẽ ra sao trong tương lai.”
- “Bẻ công lịch sử. Lố bịch. Cấm chiếu cho lành.”
- “Xuyên tạc lịch sử z trời”
- “Lỡ thóc zô rồi nôn ra thì tiếc…múa máy được gì thì múa…”
- …
Phim Việt Nam vẫn còn nhiều điểm yếu và lỗi lầm do việc phát triển điện ảnh trong nước vẫn còn đang gặp khó khăn. Mỗi bộ phim ra mắt không nhận được sự đánh giá công bằng và lịch sự từ khán giả, do sự kháng mặt mỏi mệt từ phần lớn khán giả Việt Nam. Điều này vẫn còn tồn tại và có thể mất thời gian dài để thay đổi.
Tình bạn giữa An và Út Lục Lâm – “liều thuốc chữa lành” sau những tranh cãi không hồi kết của Đất Rừng Phương Nam
Nếu bỏ qua những chi tiết không chính xác với lịch sử, và nhìn nhận một cách khách quan và tích cực hơn, ta có thể thấy rằng bộ phim đã thực hiện khá tốt cốt truyện, âm thanh và diễn xuất. Điều này đặc biệt được thể hiện qua những phân cảnh mãn nhãn xuyên suốt phim khắc họa tình bạn sâu sắc giữa An và Út Lục Lâm.
An và Út Lục Lâm là hai người hoàn toàn xa lạ nhưng lại có một liên kết vô hình, đã khiến cho cả hai gắn bó với nhau như anh em ruột. Út Lục Lâm hoàn toàn có thể bỏ qua An khi mẹ của An bị bắn, vì hắn không có nghĩa vụ phải chăm sóc cậu bé khi chính hắn cũng không đảm bảo được cuộc sống của mình. Nhưng Út Lục Lâm đã không làm như vậy. Hắn quyết định không bỏ mặc An một mình, và họ cùng nhau đi tìm cha của An. Út yêu quý An như một người em, và An yêu quý Út như một người anh ruột. Trong cuộc sống “cô đơn” và hỗn loạn đó, hai người xa lạ đã gặp nhau, quan tâm và trở thành gia đình cho nhau.
Vai diễn của Huỳnh Hạo Khang trong vai An khiến nhiều người phải ngưỡng mộ bởi sự xuất sắc của một đứa trẻ chỉ mới 13 tuổi. An đã diễn vai một cách hoàn hảo trong một nhân vật khó khăn, có nhiều diễn biến tâm lý phức tạp. Đặc biệt, đoạn phim đầu tiên đầy xúc động khi mẹ của An (do Hồng Ánh thủ vai) gục xuống và bỏ lại An một mình. Huỳnh Hạo Khang đã diễn kịch tính và thể hiện tình cảm của An một cách rất chân thực, khiến khán giả không khỏi bị xúc động. Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng đã biết đánh giá cao nỗ lực và tiến bộ của cậu bé bằng những lời khen ngắn gọn nhưng chân thành như “chịu khó, dũng cảm, trưởng thành và thông minh”.
Vai diễn của Tuấn Trần trong Út Lục Lâm không hề dễ dàng. Anh đã dành rất nhiều thời gian đọc kịch bản và tự mình chiến đấu với cảm xúc để hóa thân vào nhân vật này. Nhưng khi xem phim, chúng ta có thể thấy Tuấn Trần đã diễn rất tự nhiên và mang đến cho khán giả rất nhiều tiếng cười. Các phân cảnh mà anh giả vờ làm công tử giàu có, đóng vai vợ sĩ quan Pháp không khỏi khiến khán giả phá cười vì sự duyên dáng và lòng nhập tâm của anh. Có thể nói Tuấn Trần là nhân vật nổi bật nhất trong bộ phim Đất Rừng Phương Nam.
Nói chung, bộ phim Đất Rừng Phương Nam đã thành công trong việc truyền đạt hành trình tìm cha của bé An, mang đến nhiều cảm xúc khác nhau, cùng với những bài học quan trọng về tình cha con, tình bạn bè và tình anh em. Đặc biệt, bộ phim còn thể hiện tình yêu sâu sắc đến đất nước. Tất nhiên không thể phủ nhận những thiếu sót và tranh cãi, đó là điều ekip phải nhận thức và cải thiện để phần 2 có thể hoàn thiện hơn. Mặc dù vậy, bộ phim vẫn hấp dẫn và mang lại giá trị đối với thời hiện đại ngày nay. Chúng ta cần có nhiều bộ phim như vậy, tái hiện lại quá khứ và hình ảnh Việt Nam thời chiến một cách chi tiết hơn. Đồng thời, cần có những quan tâm văn minh và lịch sử để điện ảnh Việt Nam có thể bứt phá và vươn ra khỏi tầm quốc gia, tiến thẳng tấn sang thế giới.
Theo phê bình viên phim Lê Hồng Lâm, hiện nay là thời điểm tốt nhất để điện ảnh Việt Nam phát triển. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra khi chúng ta loại bỏ việc đánh giá phim bằng mọi giá, tư duy nô lệ và sự chỉ trích độc đoán chỉ nhằm đưa phim vào kiểm duyệt và tiêu diệt nó.
Xem phim và tìm hiểu thêm thông tin liên quan trong cùng chủ đề.
